Journalist Rik Poulman (76) ging op zoek naar verhalen van Duitse saboteurs en spionnen

30 december 2022 | 13u32 | Gepost door annpeeters
Rik
Journalist Rik Poulman (76) uit Tienen komt met een eerste boek. In de schaduw van de grote oorlog vertelt hij het verhaal van Duitse spionnen en saboteurs.

Rik is al zo’n 35 jaar journalist in bijberoep en is dan ook nieuwsgierig en altijd op zoek naar nieuws of bijzondere verhalen. “In 2015 waren we met vakantie in de Franse Elzas en daar zag ik in een krant een artikel over een kapitein die in Alaska 400 honden was gaan halen die moesten helpen bij de bevoorrading van de troepen in de bergen. In de winter van 1914-1915 zat een deel van het leger geïsoleerd in de bergen en kon amper bevoorraad worden. De honden moesten dit euvel oplossen. De Duitsers kwamen de plannen te weten en probeerden de operatie te saboteren. Merkwaardig toeval: de helft van de honden werd gelogeerd bij een hoeve op een bergflank waar wij zelf vaak zijn gaan wandelen.”

Research werd net geen verslaving

Van het één kwam het ander en Rik besloot op zoek te gaan naar de verhalen van de saboteurs en spionnen. “Hoe meer ik erover las, hoe boeiender hun leven voor mij werd, ook als het niet goed afliep. Het hoe en waarom te weten komen, laat je op de duur niet meer los. Het werd zelfs bijna een verslaving. Wist je bijvoorbeeld dat de Duitsers in 1915 probeerden een afgezette dictator in Mexico aan hun kant te krijgen, ze hoopten dat die een oorlog wilde beginnen tegen Amerika. Dat lukte toen niet maar het keizerrijk liet het daar niet bij. In 1917 kreeg de heersende Mexicaanse president een telegram toegezonden met het voorstel om, samen met Duitsland, een oorlog te beginnen tegen de Verenigde Staten. Bij een zege zou Mexico als compensatie Texas en twee andere staten terugkrijgen, die het in een eerdere oorlog in 1848 kwijtspeelde. Het telegram werd in Engeland onderschept en de Amerikaanse president Wilson werd gealarmeerd”, vertelt Poulman.  

Uiteindelijk zou de journalist zeven jaar zoet zijn met zijn onderzoek. “Ik ben mijn zoektocht onder meer begonnen op Wikipedia. Daar vind je veel artikels, maar vooral de voetnoten waren voor mij interessant omdat je daar de originele bronnen in aantreft. Ik vond online ook een aantal dagboeken en memoires terug van saboteurs en betrokken diplomaten. Ook het online archief Chronicling America leverde een massa informatie op. Al mijn research kon ik trouwens online doen, het is verbazend hoeveel je op het net vindt. In Amerika, zo ontdekte ik, zaten een paar miljoen Duitsers en een groot aantal onder hen bleef het moederland genegen. Er lagen ook Duitse schepen aan de ketting, waarmee de matrozen graag iets wilden ondernemen om Duitsland te helpen bij het winnen van de oorlog.”

Altijd al geboeid door Eerste Wereldoorlog

Dat Poulman uitgerekend een boek schreef over de Eerste Wereldoorlog hoeft trouwens niet te verbazen, de journalist was altijd al geboeid door die zwarte periode uit onze geschiedenis. “De Eerste Wereldoorlog boeit me veel meer dan de Tweede Wereldoorlog, ik heb geen idee waarom dat zo is. Dit is mijn eerste echte boek, eerder maakte ik al wel lokale gidsen en schreef ik een aantal zaken voor de stad Tienen. Het werd ook geen wetenschappelijk werk, ik ben geen historicus, maar eerder een boek met verhalen over mensen. Ik vond ook veel dialogen terug in krantenartikelen en die heb ik gebruikt om de sfeer en tijdsgeest van toen te laten herleven. Toen ik aan dit project begon, had ik niet meteen een boek in gedachten, maar ik vond almaar meer informatie en al die verhalen leken mij de moeite waard om te vertellen. De oorlog die nu woedt tussen Rusland en Oekraïne heeft trouwens veel gemeenschappelijk met wat er toen gebeurde. Zo bereidde Duitsland destijds de aanval onvoldoende voor en zowel de Engelsen als de Duitsers probeerden de bevolking van hun vijand uit te hongeren. In mijn boek staat een verhaal uit 1915 over een Duitse saboteur die een spoorwegbrug gedeeltelijk liet exploderen op de grens tussen twee landen. Waar hebben we recent nog zoiets gehoord?”

Epiloog

De verhalen van toen waren één ding, maar Poulman wilde ook weten wat er van de hoofdpersonages geworden was na de oorlog. Dat relaas schreef hij neer in de epiloog van het boek. “Verschillenden onder hen haalden het einde van de oorlog niet of stierven korte tijd later. Een paar enkelingen hadden geluk en kwamen terecht in Hollywood waar ze hun eigen leven vertolkten of er als adviseur voor oorlogsfilms aan de slag gingen. Het opkomend nazisme in de jaren 1920 betekende voor sommigen een breuk met hun vaderland, maar wellicht de bekendste figuur in het boek, Franz von Papen, schopte het tot kanselier, en later, onder Hitler, tot vicekanselier.”

Het boek ( ISBN: 9 789492 057419) telt 410 pagina’s en een 50-tal foto’s. Het is te verkrijgen in de boekhandel voor 27,90 euro of je kan het bedrag ook overschrijven op rekeningnummer BE66 6511 4938 3743, vergeet dan niet je e-mailadres te vermelden. De levering gebeurt via bpost en is gratis.

Tekst en foto’s: Dirk Desmet

Lees meer over