Dramatisch einde van een familiebezoek in Tienen

17 augustus 2021 | 19u14 | Gepost door rik.poulman@te…
Tienen bezette stad
Op 18 augustus herdenkt het stadsbestuur van Tienen de Slag van Sint-Margriete-Houtem en Grimde die hier 107 jaar geleden werd uitgevochten. Tienen viel na een hevige strijd ten prooi aan de Duitse overmacht. De inname van de stad had zware gevolgen voor Marie Paenhuys, jaren voordien met haar man geëmigreerd naar de Verenigde Staten en sinds een jaar op familiebezoek in Tienen. Pas negen maanden later kon ze huiswaarts keren naar haar kinderen. Zij deed haar verhaal aan een verslaggever van de Mineral Point Tribune, een lokaal advertentieblad in haar woonplaats in de staat Wisconsin. (Foto: stadsarchief Tienen)

Het artikel verscheen onder de titel “Schokkende ooggetuigenis en ervaring in België”, van mevrouw Marie Paenhuys, die pas terugkeerde naar Mineral Point vanuit haar thuisland waar ze gedurende de eerste negen maanden van de oorlogsgruwelen moest blijven. Marie Paenhuys keerde op 22 september 1915 terug naar de Verenigde Staten vanuit Tienen om te gaan inwonen bij haar dochter, mevrouw Will Lang.

Lees verder onder de foto

Titel artikel

"Zij en haar man zijn twee jaar geleden naar België vertrokken. Ze hebben er eigendommen en er wonen familieleden. De heer Paenhuys stierf een jaar geleden en werd daar begraven. Mevrouw Paenhuys was zinnens nog een paar maanden te blijven en dan terug te keren naar haar kinderen in Amerika. Door het uitbreken van de oorlog werd haar een veilige overtocht belet en moest zij daar tot vorige maand in zeer moeilijke omstandigheden blijven wonen.

Tienen, de stad waar ze verbleef en waar ze vier huizen en andere eigendommen bezat, lag slechts enkele kilometers van Leuven, een van de grootste Belgische steden, die volledig werd verwoest toen de Duitsers dat land binnenkwamen. Ze trokken toen door de kleinere steden, waaronder Tienen, waar ze huizen verbrandden en gewassen en eigendommen beschadigden."

Lees verder onder de foto

Op de vlucht

                                Inwoners van Tienen en naburige dorpen sloegen massaal op de vlucht

"Toen de burgers hoorden dat de Duitse soldaten op weg waren naar hun stad, drongen ze massaal een groot openbaar gebouw binnen. Mevrouw Paenhuys ging eerst met hen mee, maar in de veronderstelling dat ze in een privéwoning veiliger zou zijn als Amerikaans staatsburger, keerde ze terug naar haar huis. De Duitsers dropten een bom in het openbare gebouw en iedereen die er schuilde kwam om het leven. Familieleden van mevrouw Paenhuys hier in dit land kregen bericht dat zij een van de slachtoffers was van de bom.

De soldaten verbrandden de meeste huizen in de straat waar ze woonde en stopten slechts drie deuren van haar woning. Een aantal van haar naaste buren werden verbrand. Haar huis hebben ze niet platgebrand, waarschijnlijk omdat ze een Amerikaanse was, maar ze braken wel de deuren open en vernielden alle raampanelen."

Lees verder onder de foto (stadsarchief Tienen)

wegversperring

"Zij en twee van haar buren verstopten zich drie weken in haar kelder en trokken maandenlang hun kleren niet uit. Ze begroef twee koffers in de kelder en kon ze bewaren en meenemen. Ze boorden een gat in de keldermuur en keken van daaruit naar de binnenvallende soldaten, want het was gevaarlijk om naar buiten te trekken.

Na drie weken verlieten de Duitse troepen de stad. Slechts enkelen bleven over om de winkels en zakencentra over te nemen. De omstandigheden waren wat beter en mensen kwamen uit de kelders en woonden in de weinige huizen die gespaard bleven."

Lees verder onder de foto

aftocht Belgisch leger richting Leuven

             Het Belgisch leger blaast de aftocht langs de Leuvenselaan in Tienen

"Marie Paenhuys was getuige van enkele vreselijke scènes. Voor haar huis werd een Belgische soldaat neergeschoten en de Duitse bewakers lieten niemand hem aanraken. Hij lag daar drie dagen te huilen om water en hulp. Het enige wat ze durfde was hem troosten en daarvoor gaf hij haar een zilveren ring. Een oude dame van 80 jaar en haar zoon werden gevonden in een schuilplaats. De soldaten schoten de zoon neer in het bijzijn van zijn moeder en lieten haar vijf kilometer lopen voordat ze haar vermoordden. Vier Belgische jongens werden aan elkaar geketend en levend begraven op enkele kilometers van Tienen.

Voor de oorlog woonden twee nichtjes van mevrouw Paenhuys in een Parijs klooster waarvan ze niet wist of ze werden gedood dan wel gevangengenomen door de Duitsers, ofwel dat ze gered waren en naar Engeland gebracht. Ze heeft ook een neef in Brussel die haar hielp bij het organiseren van de overtocht naar de Verenigde Staten."

Lees verder onder de foto

illustratie

            Illustratie uit "Le Panorama de la guerre 1914-1919"  (Parijs 1919)

De getuigenis van Marie Paenhuys er een is uit de eerste hand. Toch moet de tekst met het enige omzichtigheid worden gelezen. Immers, terwijl in Europa de oorlog in alle hevigheid woedde, waren de Verenigde Staten officieel nog steeds een neutraal land op het moment dat zij terugkeerde. Een groot deel van de Amerikanen voelden vanaf midden 1915 een sentiment pro de geallieerden (Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Rusland). Door sabotagedaden van Duitse spionnen op het grondgebied van de VS om de wapenuitvoer te verhinderen en vooral door het torpederen van de Lusitania, een Brits passagiersschip, waarbij 1.200 personen om het leven kwamen, waaronder 128 Amerikaanse staatsburgers, ontstond er in de V.S. een anti-Duitse houding. Het is aan te nemen dat de redacteur het verhaal wat “bijkleurde”.

Lees meer over