Stad Leuven en Agentschap Wegen en Verkeer gaan Leuvense ring grondig hertekenen en dat gaat heel veel geld kosten
Aanleiding voor de heraanleg zijn de inzichten verkregen uit de microsimulatie voor de R23, Regionet Leuven en het voornemen van de stad tot visualisering van de tweede stadsomwalling. De heraanleg van de ring vormt eveneens een doorbraakproject in het Klimaatcontract dat de stad Leuven eind 2023 indiende bij de Europese Commissie.
"Leuven groeit elke dag en we staan voor grote klimaatuitdagingen. Om de stad aangenaam te houden voor iedereen en de leefkwaliteit te verbeteren, is het dan ook tijd om de Leuvense ring – de R23 – grondig te hertekenen. De stad streeft naar een totaalconcept, dat zowel verkeerstechnische als landschappelijke aspecten integreert en waarin mobiliteit, open ruimte, groen en erfgoed harmonieus samenkomen”, aldus schepen van Ruimtelijk Beleid Carl Devlies (CD&V). “Om het geknipte ontwerpbureau te selecteren, lanceren we samen met de Vlaamse overheid en met hulp van de Vlaams Bouwmeester een Open Oproep.”
Er wordt een bedrag van 500.000 euro voorzien voor de opmaak van het masterplan en de startnota. Vijf ontwerpteams kunnen een ontwerp indienen, ze krijgen hiervoor elk 15.000 euro plus btw. Het geraamd bouwbudget voor de heraanleg van de volledige ring bedraagt 150 miljoen euro, zonder btw en erelonen.
De regio rond Leuven kampt met belangrijke uitdagingen: files, bevolkingsgroei, verlies aan open ruimte. “De ring is een gewestweg en vanuit Vlaanderen nemen we dan ook onze verantwoordelijkheid op. Voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en ander gemotoriseerd verkeer: alle vervoermiddelen krijgen op de ring van de toekomst een volwaardige plaats. De Vlaamse overheid investeert vele miljoenen in projecten die een echte modal shift zullen bewerkstelligen - ook in Leuven. Denk aan campus Gasthuisberg van UZ Leuven dat de komende jaren dankzij onze investeringen een nog belangrijker knooppunt voor het openbaar vervoer wordt, aan de busbaan die we vorig jaar nog aanlegden op de Boudewijnlaan, maar ook aan de ambitieuze plannen die we in samenspraak met de stad aan het tekenen zijn voor de Brusselsesteenweg en de Diestsesteenweg. Duurzame vervoersmiddelen zoals de bus en de fiets krijgen een prominente rol op al die gewestwegen om Leuven te bereiken. Onze investeringen zullen maximaal opleveren als we als sluitstuk de Leuvense ring ook aanpakken”, zegt Vlaams Minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters (Open Vld).
Klimaatneutraal en multifunctioneel ontwerp
"De herontwikkeling van de ring rond Leuven is niet louter een mobiliteitsvraagstuk, maar ook een kans om klimaatverandering aan te pakken. Kan de ring een rol spelen in een warmtenet binnen een klimaatneutrale stad? Kan het reeds aanwezige groen uitgebreid worden tot ecologische verbindingen die dwars door de stad lopen? Dergelijke vragen vormen de kern van het klimaatcontract dat Leuven eind 2023 indiende bij de Europese Commissie."
Stedelijke en historische integratie
De ring maakt deel uit van een stedelijke ruimte omringd door diverse landschappen, gaande van de getuigenheuvel met Gasthuisberg op de top, over de Dijlevallei, tot de industriezone langs de Vaart. Binnen de ring bevinden zich grote stadsvoorzieningen, zoals kerken, scholen, een sportcomplex en zelfs een gevangenis. Ook vormt hij het decor voor recente stadsvernieuwingsprojecten, zoals de Vaartkom, de stationsomgeving, of de Philipssite.
"Ook in de toekomst blijft de ring de drager van de stadsvernieuwing. Daarom is er nood aan een duidelijk stedenbouwkundig kader. De ring fungeert niet enkel als doorgangsroute, maar ook als verblijfsplek. Veel Leuvense huizen geven uit op de ring. Om de leefkwaliteit te verbeteren, moet de herinrichting van de publieke ruimte niet alleen gericht zijn op passage, maar ook op ontmoeten, spelen, kuieren, picknicks... De ring loopt bovendien gelijk met de tweede stadsomwalling uit 1356, die midden 19e eeuw plaatsmaakte voor nieuwe boulevards en promenades, maar nog steeds zichtbaar en voelbaar is. Honderd jaar later maakten die promenades op hun beurt plaats voor de ring zoals we die vandaag kennen. Het ontwerp moet dus niet alleen de scheiding tussen binnen- en buitenstad opheffen, maar ook de historische elementen integreren en benadrukken”, besluit schepen Devlies.
Open Oproep en participatie
"Het hertekenen van 'De nieuwe toekomst van de de Leuvense ring' is een complexe opgave, vereist veel creatieve ontwerpkracht, en een ontwerpproces waarin de stem van diverse belanghebbenden aan bod komt: bewoners, bezoekers en andere belanghebbenden."
Om dat alles te realiseren lanceren de Vlaamse overheid en stad Leuven vandaag een Open Oproep via de Vlaams Bouwmeester. De verwachting is om deze denkoefening begin 2027 af te ronden met een masterplan en startnota.
Opdracht voor het ontwerpteam
Het ontwerpteam zal een ontwikkelingsvisie (masterplan) moeten opmaken voor de volledige ringstructuur. Hierin worden, op basis van een brede analyse van de ring en zijn ruime omgeving, uitspraken gedaan over de toekomstige mobiliteitsstructuur en ruimtelijke invulling. Het masterplan wordt opgemaakt voor de volledige ring, met verwerking van inzichten uit voorgaande studies zoals ‘Stadspoort Bodart’ of het mobiliteitsplan van de Vervoerregio Leuven. De algemene ontwerpprincipes die van toepassing zijn voor de volledige ringruimte, typeprofielen, materiaalgebruik en andere aspecten die de eenheid en samenhang zullen bepalen, worden vastgelegd in dit masterplan. Het bevat ook uitspraken over de kritische succesfactoren buiten de ringruimte, de faseerbaarheid en timing van de heraanleg van de ring.
Vervolgens wordt dit masterplan vertaald in een startnota (volgens het decreet basisbereikbaarheid) voor de volledige ring, exclusief omgeving Bodart.
De uitvoeringsopdracht zal beperkter zijn en betreft slechts een deel van de ringruimte (bijv. één van de poorten, één van de vesten, … of een combinatie). Deze wordt uitgewerkt tot op het niveau dat vereist is voor de aanvraag van een omgevingsvergunning en vormt een voorwaardelijk deel van de opdracht.
