Verdeelde meningen Leuvense schuldenberg: "Stadsrekening blijft gezond" versus "Donkerrode cijfers" en "Zorgwekkend"

Het is de vijfde rekening van de huidige bestuursperiode en de vierde maal dat de cijfers van stad en OCMW worden geïntegreerd in één stadsrekening. “We investeerden vooral in de heraanleg van sites, betaalbaar wonen, onroerend erfgoed en wegenwerken”, aldus schepen van Financiën Carl Devlies (CD&V).

“Na de coronacrisis van 2020/2021, die gepaard ging met meer uitgaven en minder ontvangsten, kampten we tijdens het jaar 2022 en 2023 met stijgende energieprijzen door de oorlog in Oekraïne en verschillende indexaanpassingen van de lonen. De indexatie van de inkomsten volgt met een vertraging van één tot drie jaar, hetgeen voor steden en gemeenten opnieuw een uitdagende situatie creëerde in 2023. Desondanks kan het Leuvense schepencollege nog altijd een gunstig rekeningresultaat voorleggen. Er is een overschot van 26,2 miljoen euro in de exploitatie en een autofinancieringsmarge van 21,6 miljoen euro. Deze resultaten zijn beter dan het meerjarenplan, dat respectievelijk 20,8 en 16,3 miljoen euro voorzag. Het budgettair resultaat van het boekjaar 2023, waarbij ook de opbrengsten van leningen als inkomsten worden opgenomen, beloopt 10,2 miljoen euro. Op 31 december 2023 stond er een bedrag van 5,5 miljoen euro op de stadsrekening”, gaat schepen Devlies verder.

Investeringen
​De investeringen in het jaar 2023 beliepen 66,1 miljoen euro. De heraanleg van sites, zoals de aankoop van gronden voor het woonproject aan de Sint-Janbergsesteenweg (7,9 miljoen euro) en een nieuwbouw voor (kunst)scholen en verenigingen op de Paul Van Ostaijensite (5,6 miljoen euro) aan de Ruelensvest waren de belangrijkste investeringsposten.

Samen met de KU Leuven en de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV kocht de stad de site CommScope aan, waar een industriële innovatiehub zal komen. Hiervoor werden 2,1 miljoen euro aan aandelen gekocht.

Ook werden er verdere stappen rond betaalbaar wonen gezet, in de vorm van Community Landtrust op de site van Klein Rijsel (3,9 miljoen euro). Volgens dit systeem zullen kopers enkel de woning kopen, terwijl de grond eigendom van de gemeenschap blijft.

Traditioneel investeerde de stad ook in haar historisch patrimonium. De belangrijkste uitgavenposten in dit verband waren de verdere renovatie van de Abdij van Park (2,3 miljoen euro) en de Abdij van Vlierbeek (1,9 miljoen euro), waar de pandgang en het abtskwartier werden gerestaureerd.

De politie voerde verbouwingen uit in de wijkkantoren, en investeerde in nieuwe apparatuur en uitrustingen. Ook werd informaticamaterieel aangekocht, zoals de vervanging of uitbreiding van het cameranetwerk en de aankoop van bodycams. Ze kochten tevens verschillende voertuigen aan, van elektrische fietsen tot bestelwagens. Dit alles was goed voor een totaalbedrag van 2,2 miljoen euro.

Vergelijkbaar met vorig jaar werd er 1,6 miljoen euro besteed aan investeringen van Zorg Leuven. Dit ging hoofdzakelijk naar de site Lolanden, de woonzorgcentra Edouard Remy en Booghuys, en het kinderdagverblijf Villa Clementina.

Ook de heraanleg van trottoirs en asfaltslijtagen, telkens goed voor 1,8 miljoen euro, staan zoals ieder jaar in de top-10. Wat betreft wegen, fietspaden en rioleringen vinden we in het uitgavenoverzicht meer dan 30 projecten. Individueel komen ze niet voor in de top 10, maar samen zijn ze goed voor 5,7 miljoen euro. Hier bovenop werd er een bedrag van 1,3 miljoen euro besteed aan de aanleg van speelterreinen. De investeringen in de verbetering van straten en pleinen zijn dus een belangrijke prioriteit.

Lage schuldgraad en lage financieringskost
​De stad investeerde in 2023 voor 66,1 miljoen euro. Er werden voor 50 miljoen euro investeringen opgenomen en 8,2 miljoen euro werd afgelost voor leningen uit het verleden.

De investeringsschuld ten laste van stad en OCMW beloopt op het einde van het jaar 170,1 miljoen euro, of 1.638 euro per inwoner. Als we deze schuld willen vergelijken met het verleden moet de inflatie in rekening worden gebracht. Wij deden de oefening voor de periode 2000-2023. Inflatiegecorrieerd liep het schuldbedrag per inwoner in het begin van deze periode op tot meer dan 3000 euro per inwoner.

Een ander criterium om de schuld in een juist perspectief te plaatsen is de verhouding van de evolutie van de schuld ten aanzien van de evolutie van de jaarlijkse inkomsten. Hierdoor kunnen ook verschillende overheden met elkaar vergeleken worden. Internationaal wordt geadviseerd dat de overheidsschulden niet hoger dan 100% van het jaarlijkse inkomen van dezelfde overheid zouden belopen. Leuven evolueerde hier van 134% in 2000 naar 55% vandaag. (Zie bijlage 4)

Een andere vergelijkingsbasis is de vergelijking van de evolutie van de stadsschuld met de staatsschuld. Wij bekeken de evolutie van de voorbije tien jaar, tussen 2013 en 2023 verhoogde de Belgische schuld 414 miljoen euro naar 623 miljoen euro. De schuld van de stad Leuven evolueerde van 154 miljoen euro naar 170 miljoen euro. In 2013 bedroeg de schuld per Belgische inwoner 37.676 euro en 56.716 in 2023. De schuld per Leuvenaar bedroeg 1.571 euro in 2013 en 1.638 euro in 2023. Voor de berekeningen werd uitgegaan van een gemiddeld Belgisch bevolkingscijfers van 11 miljoen, voor de stad Leuven werden de reële bevolkingscijfers gehanteerd. Het gaat hier over absolute bedragen, dus cijfers die niet inflatiegecorrigeerd zijn.

Positieve autofinancieringsmarge
​De autofinancieringsmarge, of het bedrag dat na volledige afrekening van alle cijfers van 2023 overblijft voor de financiering van toekomstige projecten, beloopt 21,6 miljoen euro. Dit bedrag geeft ruimte om in de komende jaren onze investeringen te financieren en andere bijkomende noden en crisissituaties op te vangen.

Belastingtarieven
​De belastingtarieven blijven ook in 2024 gehandhaafd. De Leuvense aanvullende personenbelasting ligt 7,7% lager dan het gemiddelde van de Vlaamse centrumsteden, de onroerende voorheffing situeert zich 2,7% lager.

N-VA: "Donkerrode financiële cijfers"

N-VA raadslid Pieterjan Vangerven beet zich al sinds het begin van deze legislatuur vast in het financieel beleid en heeft eerder al voor de spilzucht gewaarschuwd. “Het is echter roepen in de woestijn, want de huidige meerderheid kiest ervoor om gewoon door te gaan op haar elan. Na tekorten van 37,3 miljoen in 2020, 7,7 miljoen in 2021 en 27,6 miljoen in 2022, gaat men ook in 2023 in het rood voor maar liefst 34,8 miljoen euro”, zegt Vangerven. “Alles samen dus goed voor 107 miljoen euro. Deze tekorten werden initieel nog opgevangen door reserves aan te snijden, maar zijn intussen zo groot geworden dat men de voorbije jaren voor maar liefst 76 miljoen euro extra schulden is moeten aangaan, alleen al in 2023 45 miljoen euro. Daar waar in het begin van de legislatuur de schulden nog onder controle waren met een ruim 95 miljoen euro, bedraagt de totale uitstaande financiële schulden intussen ruim 170 miljoen euro. Deze schulden zijn jammer genoeg het rechtstreekse gevolg van het financieel beleid van dit stadsbestuur. De Leuvenaars gaan die nog decennia lang moeten afbetalen”, gaat Vangerven verder. "Op vier jaar tijd gaan we dus van 95 naar 170 miljoen euro. Een stijging van bijna 80%. En dit nog zonder een eventuele extra lening van 50 miljoen die in 2024 gepland staat. De kans is groot dat de schuldenberg op één legislatuur bijna verdubbelt”, aldus Vangerven.

“Belangrijk is ook om de Leuvenaar eraan te herinneren dat deze schulden moeten worden aangegaan, ondanks de 8 miljoen euro aan gestegen belastingen per jaar (onroerende voorheffing en aanvullende belastingen), bijna 8 miljoen euro aan boete-inkomsten per jaar en ruim 7 miljoen euro extra inkomsten uit het gemeentefonds per jaar. Deze extra inkomsten volstaan dus niet om de spilzucht van het stadsbestuur te financieren. Alleen al dit jaar investeert de stad dus maar liefst 34 miljoen euro die ze niet heeft. Het probleem qua investeringen is tweeledig: ten eerste worden er geen keuzes gemaakt en prioriteiten gesteld, en ten tweede zijn er ook heel veel ad hoc investeringen die niet eens in het oorspronkelijke, al veel te ambitieuze, investeringsplan waren opgenomen. De schulden hebben ook een impact op de werkingsmiddelen, want intussen is het jaarlijks bedrag dat de stad aan rentelasten moet besteden al ruim verdubbelt van ruim 2 miljoen naar bijna 5 miljoen euro", besluit N-VA Leuven.

Liberaal Voor Leuven: "Aangroei financiële schulden is zorgwekkend"

"Als Liberaal Voor Leuven, blijven we kritisch kijken naar de jaarrekeningen van de stad. Hoewel we zien dat een groot deel van de prioritaire acties in uitvoering is, moeten we erkennen dat sommige doelstellingen niet tijdig zijn gehaald, wat zorgen baart", zegt Alexandra Roumans.

"Wat betreft de budgettering, constateren we dat zowel aan de uitgaven- als ontvangstenzijde te veel is begroot. Gelukkig blijft het resultaat positief, maar we moeten streven naar meer nauwkeurigheid en realisme in de toekomst."

"Een zorgwekkend punt is de aangroei van financiële schulden op lange termijn, met een toename van maar liefst 40 miljoen euro. Dit legt een zware last op toekomstige besturen, met een stijging van 34,8% op slechts één jaar tijd."

"De investering in de terreinen aan de Sint-Janbergsesteenweg roept bij ons al langer vragen op over mogelijke alternatieve locaties, en we blijven deze kwestie kritisch volgen."

"Daarnaast zien we een opmerkelijke stijging van de aanvullende belastingen, van 94 miljoen euro in 2020 naar 123 miljoen euro in 2023. Dit gaat gepaard met een stevige stijging van financiële schulden, en we dringen aan op transparantie en verantwoordelijkheid in het beheer van deze middelen, inclusief de bijbehorende aflossingen.”