Kunstenaar Pieter Janssens: "Zelfs het scherpste mes in de rug kan niet op tegen alle warme steunbetuigingen"

In 2022  kreeg Leuvenaar Pieter Janssens te horen dat hij de helft van zijn atelier moest afgeven en dat hij voor de andere helft de huurprijs maal vijf moest betalen. "Dat is de nieuwe prijs die iedereen zou moeten betalen, er werd echter geen rekening gehouden met het feit dat ik de atelierruimte hier zelf in orde heb gezet en dat er hier geen verwarming is. De stad heeft in mijn atelier geen enkele investering gedaan, in tegenstelling tot de andere ruimtes. Bovendien zitten ze daar nog eens lekker warm, terwijl ik hier zelf voor alles moet zorgen, al zovele jaren", zei Pieter daarover toen.

Op 30 december 2022 zou een medewerker van AGSL, het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Leuven, zeg maar de vastgoedbeheerder van Stad Leuven, met een hangslot langskomen om het atelier van de kunstenaar te vergrendelen. Hij moest het pand verlaten. "Totaal respectloos en bovendien ook nog eens niet volgens de overeenkomst, want mijn huurcontract liep nog tot en met 31 december", zegt de kunstenaar.

Sindsdien is de zaak hangende. Op 15 februari 2024 werd Janssens, op basis van een beslissing van het schepencollege van de Stad Leuven, gedagvaard door het vredegerecht voor uitdrijving uit zijn atelier in de Molens Van Orshoven. De pleitdatum is bepaald op 14 maart.

"Op 16 februari, een dag na de dagvaarding tot uitdrijving, ging op mijn vraag een verzoeningsgesprek door in het vredegerecht. Op de verzoening daagde enkel de advocaat van de stad op. De advocaten van de vzw Maakleerplek die nu het gebouw beheert en van AGSL stuurden hun kat. De vrederechter was hiermee ‘not amused’ en noteerde meteen een tweede poging tot verzoening in haar agenda, namelijk op de dag na de pleitdatum rond de uitdrijving,15 maart."

Vergroeid met het gebouw

"Ondertussen werk ik al 25 jaar lang in de Molens van Orshoven en ben ik helemaal vergroeid met het gebouw. Ik zorg voor het gebouw en voor de buurtbewoners die er vanaf 2012 zijn komen wonen. De deal die ik indertijd maakte met de toenmalige eigenaars was, dat ik de oude zakkenkuiserij helemaal opknapte in ruil voor een betaalbare huur. De Molens waren indertijd erg vervallen en de buurt was niet echt gegeerd. Samen met de mensen die nu in Opek zitten, deelden we het gebouw. De vijf organisaties verlieten in 2010 de Molens, alleen ik bleef en doorstond gedurende tien jaar lang de bouwwoede rondom de Molens."

Kunst voor de stad

"Mijn eerste job voor stad Leuven was een kunstproject in 2000 om de werken in de stationsbuurt wat onder de aandacht te brengen. Later volgen nog veel meer projecten op vraag van onder andere schepen Vansina (CD&V),  schepen Geleyns (CD&V), voormalig schepen Vandevoort (Vooruit), Steven Dusoleil, Hannes Vanhaverbeke, Koen Adams,…  Samen met de stadsdiensten, de groendienst, de Kruidtuin, Leuvenement, STUK, de mensen van Kom Op voor je wijk... realiseerden we heel wat mooie dingen die keer op keer succesvol, respectvol en correct verliepen."

Mee met Mo

"In 2018 vroeg Geertrui Heyvaert, toenmalig kabinetsmedewerker van burgemeester Ridouani (Vooruit), me om de campagne ‘Mee met Mo’ te ondersteunen door onder andere te figureren in een filmpje. Er verschenen ook 120.000 foldertjes ‘Mee met Mo’ met onder andere mijn foto op. Ook de communicatiedienst van Stad Leuven en Visit Leuven maakten verschillende filmpjes hier in mijn atelier en pakken nog altijd graag uit met tal van projecten, denk maar aan de Spacewalker, de Rocketman. Maar kijk, dat is allemaal verleden tijd, vandaag is alles anders en telt het verleden niet meer mee."

De toekomst 

"Dit jaar word ik 57, dat is geen makkelijke leeftijd om even snel elders iets anders te beginnen en waarom zou ik ook? Er is geen enkele aanvaardbare reden om me te laten uitdrijven. Ik geef het niet op. Ook al is het een bijzonder stresserende en oneerlijke strijd die meer en meer lafhartig wordt gestreden door een stad die zich heel anders gedraagt dan dat ze zich profileert. Voor de stad is procederen ook geen probleem, zij betalen hun dure advocaten niet zelf." 

Waarom moet ik hier weg?

Iedereen vraagt zich af wat het probleem nu precies is. "Waarom word ik nu al twee jaar lang opgejaagd, krijg ik de ene nare beslissing na de andere naar m’n hoofd geslingerd? Waarom werd vorig jaar zonder enige reden mijn werkruimte gehalveerd terwijl er nog héél veel ruimtes leeg staan? De verloren helft van mijn atelier wordt nu per week amper 2,5 uur gebruikt door vzw Maakbar als uitleendienst. Voor de rest gebeurt er niets. Hoe komt het dat AGSL na al die jaren nog steeds met wurgcontracten ’ter bede’ werkt? Dan weer een contract voor een jaar, dan verlies ik plots de helft, even later krijg ik weer een nieuw contract voor 8 maanden, dat dan weer voor vier maanden wordt verlengd. En dan plots: 'binnen de maand moet je helemaal weg!' Game over! Zoek het maar uit!"

De rol van de politiek

"In 2018 zou vzw Maakleerplek het paradepaartje van schepen Lalynn Wadera (Vooruit) worden, maar ondanks het feit dat er heel riant werd overgesubsidieerd in een weinig duurzaam project, kwam er niet veel van terecht. Vorig jaar initieerde de stad Leuven een proces van verzelfstandiging van de Maakleerplek, onder leiding van de organisatie Timelab Academy. Deze organisatie kreeg volgens hen van de stad een lijst met huidige bewoners/partners van de Maakleerplek, die ze moesten betrekken/contacteren."

Op deze lijst werd kunstenaar Pieter Janssens niet vermeld, ook  buurtcomité Vaartkater stond niet op de lijst. "Wij zijn dus in geen enkele fase van de verzelfstandiging betrokken geweest. Onbegrijpelijk aangezien ik al 25 jaar in de Molens werk en we samen met buurtcomité Vaartkater de enigen zijn die de buurt echt betrekken! We werden dus al vanaf het prille begin - met medeweten van de betrokken schepen - gecancelled." 

Stresserend

"Ondertussen zitten we waar we nu zitten en is er nog steeds geen oplossing. Ik werk al drie maanden in erbarmelijke, stresserende omstandigheden aan een groot en internationaal project met een zwaard van Damocles boven mijn hoofd, zonder elektriciteit en zonder toilet. Die werden namelijk eind januari door de vzw met toestemming van Stad Leuven afgesloten."

Vzw Maakleerplek

"Waarom sluit de stad Leuven een contract af waardoor de nieuwe vzw alle autonomie krijgt om te doen en te laten wat ze wil? Waarom werd er nooit rekening gehouden met het feit dat ik hier nu al 25 jaar werk en er vanuit mijn atelier een mooi buurtcomité is gegroeid? Waarom moeten die dingen weg? Is het omdat wat wij doen, van onderuit is gegroeid? Omdat wat wij doen wel succesvol is, niet gesubsidieerd en allemaal gratis is? Waarom kan de stad de vzw niet overhalen om te bemiddelen, eens samen te zitten, te verzoenen, een oplossing te zoeken? De vzw krijgt een volledig gerenoveerd gebouw gratis ter beschikking. Krijgt daarbovenop nog eens 100.000 euro jaarlijks aan werkingssubsidies van Stad Leuven. En toch dreigt diezelfde vzw met het aanvechten van het niet naleven van het contract dat ze met de stad ondertekenden. Begrijpen wie begrijpe kan."

Steun

"Geloof me, ik word het stilaan beu. De heksenjacht, het getreiter, het gepest, de leugens en de kinderachtige achterklap zonder feiten waar niemand van weet wat er nu precies van aan is. Maar hoe dit verhaal ook afloopt, ik voel me nu al enorm gesterkt en geruggesteund door héél veel mensen uit de buurt, door Vaartkater, de mensen van Honk, Brake Out, m’n freelancers, stagiairs, door de vele lieve berichten, de ontelbare mails, de enkele gesprekken met leden vanuit de oppositie, de ondertussen meer dan 1000 handtekeningen waarvan 300 op papier en 700 online.  

De testimonials van de Dijlejutters, Honk, de voormalige eigenaars van de Molens, de lieve mails van de buren, de steun van verschillende mensen uit de Maakleerplek die zich distantiëren van de vzw… Tegen al deze mooie dingen, daar kan zelfs het scherpste mes in de rug niet tegenop."