Tot nu toe nul euro geïnvesteerd in de bestrijding van de Aziatische hoornaar in 2023, een tikkende tijdbom

De Aziatische hoornaar in actie

In het kader van de Week van de Bij werd in Tremelo een heuse thema-avond rondom de nieuwe angst voor diversiteit in de natuur gegeven, de Aziatische hoornaar. Eén ding staat voorlopig als een paal boven water, de Vlaamse overheid trok voorlopig welgeteld nul euro uit om het invasieve dier te bestrijden.

Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) beloofde enkele maanden geleden 200.000 euro om deze in onze contreien geel-zwartgetinte hoornaars te bestrijden. Nadat ze er niet uitkwam met Jo Brouns (CD&V), minister van Landbouw (CD&V) kan de hoornaar ongehinderd zich hier verspreiden en dat doet ie met rasse schreden. De bestrijdingsregeling is tot nu toe dode letter. Op de thema-avond in Tremelo werd duidelijk dat het ergste nog moet komen. Het is duidelijk dat de hoornaar op gemeentelijk vlak zal moeten gestopt worden gezien andere instanties hun kop in het zand steken. In Wallonië werd in 2022 tussen oktober en december gestreden tegen dit insect, veel nesten werden er niet aangetroffen daar ze in die periode in een winterslaap vertoeven.

De Aziatische hoornaar is een exotische wespensoort en vormt een bedreiging voor inheemse bijen en insecten. Er bestaan ongeveer vijftien varianten wereldwijd. De Japanse hoornaar, de tank van de soort, komt hier gelukkig niet voor. De Europese hoornaar is ongevaarlijk voor mensen.

Kevin Verbeek, erkend lesgever, verzorgde de voordracht vanuit zijn ervaring als gecertificeerd bestrijder van de Aziatische hoornaar. Dit evenement is een samenwerking van Gemeente Tremelo, ISABO vzw, Interleuven, Regionaal Landschap Noord-Hageland vzw en Bijenwerkgroep. In zaal met toepasselijke naam Lindebloesem kwamen ongeveer dertig geïnteresseerden luisteren.

In 2004 kwam deze hoornaar Europa via Frankrijk binnen via een schiplading met bonsaiboompjes.

De migratie van het dier is grotendeels te danken aan menselijke interactie, maar het insect zelf kan ook afstanden van 70 kilometer in één ruk overwinnen. In 2018 drongen ze België binnen, er werden toen 70 nesten vernietigd en 30 te laat gevonden. In 2019 was er sprake van 60 vernietigde en 30 te laat gevonden exemplaren. In 2020 werden er 135 gevonden, waarvan 127 vernield en acht te laat gevonden. In 2021, dat door de zware regen, absoluut geen wespenjaar was, werden er 262 nesten gevonden en 232 stuks vernield. In 2022 werden er 1.500 nesten gevonden, dat betekent 25 meldingen per dag. In 2023 werden er tot nu toe al 1.750 hoornaarkoninginnen aangetroffen.

“Ik bekijk het optimistisch en toch verwacht ik dat er 10.000 nesten zullen worden gevonden. Het seizoen is trouwens nog niet echt begonnen, dat is pas vanaf juli. Pas na tien jaar trouwens zal het aantal hoornaars explosief stijgen, nu zitten we in de helft. Per nest kunnen er tussen 50 à 500 koninginnen zitten die het jaar nadien actief kunnen worden. Gelukkig is enkel een procent of tien van deze exemplaren succesvol in de toekomst”, wist Verbeek.

Het primaire nest ligt vlakbij de grond, vanaf begin juli verhuizen ze naar een secundair nest op grote hoogte, tot wel 45 meter. In juli tot november bestaat één nest uit één koningin en 2.000 werksters die op insectenjacht gaan. Vorig jaar hing er een knoert van een nest boven de perrons van het station van Oud-Heverlee, waar dagelijks velen de trein namen. Ze hingen aan een elektriciteitsdraad. Als niemand naar ze op zoek is, hangen ze open en bloot. Ze zijn enkel overdag actief, de roodgekleurde Europese zowel overdag als ‘s nachts, maar zoals gezegd is deze ongevaarlijk voor mens.

Op drie vlakken zijn er problemen met deze exoot.

1. Veiligheid

Het dier is op zich rustig en zoekt geen menselijk contact, enkel voeding in de vorm van insecten. Bij nestverstoring vallen ze massaal en richten ze zich bijna enkel op het hoofd van de mens. Buiten steken kunnen ze ook gif spuiten naar hun doel.

2. Landbouw

Gezien de Aziatische hoornaar zich richt op honing- en solitaire wespen en bijen, verdwijnen er flink wat bestuivers. Het leidt ook tot vruchtschade, zelfs in die mate dat ze in Frankrijk bepaalde druifsoorten niet meer kunnen telen of deze worden massaal aangetast door het insect.

3. Biodiversiteit

Een bij of bijen bij een imker die door een hoornaar worden gevangen kunnen in principe vervangen worden door eitjes in ontwikkeling binnen het nest. Solitaire bijen en wespen zijn uniek en worden niet vervangen, die verdwijnen simpelweg.

Wie een nest heeft hangen in zijn tuin of er ééntje opmerkt maakt daar best melding van via https://vespawatch.be/

Links bovenaan de Aziatische hoornaar met gele poten, rechts bovenaan de Europese hoornaar
Links bovenaan de Aziatische hoornaar met gele poten, rechts bovenaan de Europese hoornaar
Een verlaten nest van de Aziatische hoornaar
Een verlaten nest van de Aziatische hoornaar
Een deel van de aanwezigen op de thema-avond rondom de Aziatische hoornaar
Een deel van de aanwezigen op de thema-avond rondom de Aziatische hoornaar
De Aziatische hoornaar in beeld

Lees meer over