Leuvense brandweer trekt aan de alarmbel: "Kunnen de bevolking en onszelf onvoldoende beschermen door personeelstekort"

"De stad Leuven en zijn buurgemeenten hebben samen een bevolking van 180.000 inwoners. Als één van de grootste studentensteden van Vlaanderen komen daar ook 60.000 tot 80.000 (kot)studenten bij. Daarenboven hebben we met Gasthuisberg het grootste ziekenhuis van West-Europa met een dagelijkse aanwezigheid van 30.000 mensen. Samengevat betekent dit dat er dagelijks tussen de 200.000 en 250.000 personen aanwezig zijn in Leuven en omgeving. Ter vergelijking: in onze hoofdstad Brussel zijn er dagelijks tussen de 1.000.000 en de 1.250.000 personen aanwezig, met een minimale bezetting van 200 operationele brandweerlui. Volgens een eenvoudige rekensom zou dit betekenen dat de brandweerpost Leuven moet beschikken over een minimale bezetting van 40 brandweerlui. In de realiteit is de capaciteit echter verlaagd naar 14 via een beslissing van de zoneraad op 11 mei 2022.

U kan de redenering aanhalen dat post Leuven werkt in zonaal verband (Hulpverleningszone Oost, Vlaams-Brabant) en dus kan rekenen op steun van andere posten. Door de centrale ligging wijst de praktijk uit dat we vaak worden uitgestuurd ter ondersteuning van zowel andere posten in onze zone als in zone Vlaams-Brabant West, met als gevolg dat Leuven en buurgemeenten onbeschermd worden achtergelaten voor te lange tijd. Zo werd de post Leuven in 2022 veelvuldig uitgestuurd naar onder andere Vilvoorde, Grimbergen, Zaventem, Tervuren, Landen, Tienen, …. Brandweerpost Leuven is ook verantwoordelijk voor het bemannen van twee ziekenwagens, wat neerkomt op 50% van de gehele ziekenwagencapaciteit van Leuven en omgeving. Ook zijn er vaak meerdere ploegen van twee personen actief in het kader van wespenverdelging, wateroverlast of stormschade waardoor zowel de ziekenwagen- als brandweercapaciteit gehypothekeerd worden. Een fictief voorbeeld: voor een hevige woningbrand in Herent vertrekken 11 brandweerlieden. Dit betekent dat er nog slechts 3 van de 14 brandweerlui overblijven bij een minimale bezetting. Deze 3 personen kunnen geen 2 ziekenwagens bemannen. Op dat moment worden 1 of 2 ziekenwagens buiten dienst gezet. Ook voor andere interventies zoals stormschade of een gaslek kunnen we dus op dat moment niet uitrukken.

Wat betreft de onderlinge steun van de andere brandweerposten voor Leuven en omgeving moet daarenboven opgemerkt worden dat deze relatief traag is in het kader van aanrijtijden. De post Leuven ligt goed voor iedereen, maar slecht als ze steun moet krijgen. Neem bijvoorbeeld een brand in de Minderbroederstaat te Leuven. Post Leuven zou daar op 3 minuten kunnen zijn, Zaventem op 15 minuten, Haacht op 20 minuten, Overijse op 25 minuten en Tienen op 33 minuten. Een beginnende brand heeft maar 5 minuten nodig om tot een volledig ontwikkelde brand te evolueren. Een tijdspanne van 15 minuten lijkt misschien niet onoverkomelijk, maar voor een brand is dit een wereld van verschil. Bij de commissie Paulus (2007) opgericht na de gasramp in Gellingen was één van de aanbevelingen dat de brandweer er naar moet streven om binnen een tijdspanne van 12 minuten aanwezig te zijn op een locatie van een incident. Langer wachten kan in een dichtbevolkte en dichtbebouwde stad als Leuven of zijn buurgemeenten catastrofale gevolgen hebben. 

In de risicoanalyse van de HVZ Oost, Vlaams-Brabant van 2017 werd vermeld dat de minimale bezetting van brandweerpost Leuven moest stijgen naar 21 mensen en niet dalen naar 14 zoals dit werd goedgekeurd op de zoneraad van 11 mei 2022 met een duidelijk niet-akkoord vanwege de ACOD en het ACV Openbare Diensten. Waarom nu pas deze problematiek aankaarten? Hier zijn tal van redenen voor. Ten eerste is er de zonevorming gekomen in 2014-2015 die als doel had om de dienstverlening naar de burger te verbeteren. We moesten als brandweerlui deze hervorming een eerlijke kans geven. Enige tijd later blijkt echter het omgekeerde waar te zijn en brengt dit beleid de burger steeds meer in gevaar. Ten tweede, na de overgang van de eigen seinkamers per post naar PRODIS (Provinciale Dispatching, samenwerking tussen de zones Oost en West van Vlaams-Brabant) begin 2022 bleek dat post Leuven vaak opgeroepen wordt voor interventies in verdere regio’s in de eigen zone zoals Landen, Tienen, Begijnendijk, …. maar ook in zone West. Dit is geen probleem voor de brandweerlui, maar het besef begint wel te komen dat ze steeds minder kunnen doen binnen de eigen regio aangezien ze vaker en langer 'onbeschikbaar' zijn.

Ten derde is er de goedkeuring van het laatste personeelsbehoefteplan, waarin staat dat de minimumbezetting van 15 naar 14 zakt, op de laatste zoneraad van 11 mei 2022. Zoals vermeld werd dit plan in maart afgekeurd door de vakbondsorganisaties ACOD en ACV Openbare Diensten. Na dit niet-akkoord viel de sociale dialoog hieromtrent volledig stil en ging de zone desondanks verder met de uitvoering ervan. Via een beperkt aantal incidenten uit 2022 wordt aangetoond dat Leuven en omliggende gemeenten vaak onbeschermd worden achtergelaten omwille van een onderbezetting van de brandweerpost Leuven. De vraag is niet of het ooit zal mislopen, maar eerder wanneer het zal mislopen. Wij, het operationeel brandweerpersoneel van de brandweerpost Leuven, zijn fier op onze post en zijn steeds bereid om onze plichten, taken en verantwoordelijkheden op te nemen. We zijn en blijven steeds gemotiveerd om het hoofd te bieden aan de talloze interventies. Toch moeten wij soms, met het schaamrood op de wangen, aan de bevolking zeggen dat men ongeveer 20 minuten moet wachten op de brandweer of ziekenwagen omdat post Leuven leeg is en een interventieteam van elders moet komen.

Samengevat: brandweerpost Leuven, en dus per definitie HVZ Oost Vlaams-Brabant, is niet in staat om de noodzakelijke, minimale brandweerbescherming te bieden aan de bevolking op het grondgebied van de provinciehoofdstad Leuven en zijn buurgemeenten omwille van een te lage minimale personeelsbezetting van 14 (actueel nog 15, maar wordt afgebouwd). Wij zijn van mening dat een minimale bezetting zowel dag als nacht van 21 personen noodzakelijk is om de nodige bescherming naar de burger te kunnen voorzien.

De redenering achter deze bezetting van 21 personen is de volgende: µ

-11 personen voor een brandvertrek (brand gebouw); dit zijn de minimale voertuigen volgens het KB SAH: 1 multifunctionele autopomp (6 pers), 1 ladderwagen (2 pers), 1 commandowagen (1 officier en 1 pers) en 1 tankwagen met water (2 pers) 

-4 personen voor de 2 ziekenwagens van de post Leuven zodat deze in 90% van de tijd zeker bemand blijven en de 50% ziekenwagencapaciteit van Leuven en omgeving gegarandeerd wordt en blijft door de brandweer.

- 6 personen voor de tweede multifunctionele autopomp, zodat deze kan reageren op kleinere incidenten (brandalarm, brandgeur, gaslek, personen opgesloten in lift, …) of als “eerste hulp, eerste interventievoertuig” bij een simultaan, groter incident, wat mogelijk is in een provinciehoofdstad. 

-Om als tweede autopomp ondersteuning te bieden bij andere incidenten in de zone."

Om hun brief kracht bij te zetten, toont de brandweer aan waar het dit jaar allemaal al kon foutlopen. Ook dit publiceren wij integraal.1. Brand op de Geldenaaksebaan; Leuven op 30/03/22 (19u24)
 -13 personen ingezet van post Leuven gedurende ± 5,5 uren (tot ongeveer 1u ’s nachts)
- Goedgekeurde minimumbezetting van 11/05/22, namelijk 14 personen: dit betekent slechts 1 persoon in de post Leuven
- Dus: de 2 ziekenwagens van post Leuven kunnen niet meer uitrijden gedurende 5u omwille van personeelstekort, dit is 50% van de ziekenwagencapaciteit van Leuven.
- Gedurende deze interventie was er nog kleinere interventie op de Brusselsestraat (opgesloten personen in lift) om 22u20. De multifunctionele autopomp (MAP) van Aarschot kwam ter plaatse met een aanrijtijd van 25min. De personen zaten dus 25 min opgesloten in de lift vooraleer de
brandweer ter plaatse was door gebrek aan personeel in de post Leuven (wat indien er iemand bij was met hartproblemen? …)
- Dus: één groter (normaal) incident en post Leuven kan niets meer doen noch voor brandweer noch voor ziekenwagen.
 

2. Brand gebouw op de Mechelsestraat; Leuven op 31/03/22 (17u47)
- 13 personen ingezet van post Leuven gedurende ± 4u
- Zelfde redenering als hierboven (bij 14 personen: gedurende 4u een beperking van 50% van de ziekenwagencapaciteit van Leuven en omgeving alsook geen brandvertrek beschikbaar).

3. Dodelijk verkeersongeval met beknelden op E40 Kortenberg op 14/04/22 (10u33)
- 11 personen ingezet van post Leuven gedurende ± 5 uren (15u30), rond 12u werd dit gereduceerd naar 9.
- Door tal van kleinere incidenten (een aantal ziekenwagenritten en reinigen wegdek voor de brandweer), was post Leuven gedurende 5 uren niet in staat om het hoofd te bieden aan grotere incidenten zoals brand gebouw doordat het voornaamste voertuig, de Multifunctionele autopomp (MAP), gedurende 5 uren niet meer kon uitrijden.
- Dus: 5 uren geen bescherming tegen brand, personen opgesloten in lift, brandalarm, ernstige verkeersongevallen, …..

4. Verkeersongeval met beknelden op E40 in Bertem op 25/05/22 om 12u12
- 9 personen ingezet van post Leuven gedurende 1,5 uren (tot ongeveer 14u)
- Tijdens deze interventie waren er een aantal ziekenwagenritten waardoor de 2de MAP van post Leuven niet meer kon vertrekken
- Op 25/05/22 om 12u52, personen opgesloten in lift op de Diestsestraat, Leuven: de MAP van post Haacht moest komen met een aanrijtijd van ongeveer 20 min (tijd tussen alarmering en aankomst)
- Op 25/05/22 om 12u49 alarmering voor brandgeur op de Steengroevelaan, Heverlee: post Vilvoorde moest komen met een aanrijtijd van 30min. Post Aarschot, Haacht en zelfs Zaventem waren niet beschikbaar

De oplossing van zone Oost om bij een langere, grotere interventie van post Leuven, een brandweervoertuig (MAP) met personeel van post Aarschot te positioneren in de post Leuven is geen oplossing en zeker geen garantie. Dit zou dan ook beteken dat de regio Aarschot zonder bescherming valt ten voordele van Leuven en dat mag ook niet de bedoeling zijn.

5. Uitrukken brandweer van HVZ Vl-Brabant West naar Leuven en regio in 2022

Van 1/1/22 tot 1/6/22 (5 maanden) heeft HVZ West (Zaventem en Vilvoorde) 25 keer moeten uitrukken met de brandweer alleen al voor de stad Leuven. En dit met een aanrijtijd tussen de 20 à 30 min.

- Brand vrachtwagen op 21/1/22 om 18u15 op Den Boschsingel, Leuven, aanrijtijd van 27min voor post Zaventem;
- Brandalarm op 30/1/22 om 10u39 op de Tessenstraat, Leuven, aanrijtijd van 20min voor Zaventem;
 -Bijstand ziekenwagen Leuven met (brandweer)ladderwagen voor een horizontale evacuatie op 26/3/22 op Kesseldallaan, Kessel-Lo, aanrijtijd van 21 min voor Zaventem

6. Uitrukken ziekenwagen van HVZ Vl-Brabant West naar Leuven en regio in 2022

-Gedurende een periode van 5 maanden (1/1 tot 1/6/22) heeft de post Zaventem (HVZ West) 105 ziekenwageninterventies uitgevoerd in de regio Leuven. Meer dan 50% van deze ziekenwageninterventies waren voor Leuven, maar de gemeenten Herent, Lubbeek, Oud-Heverlee, Bierbeek en Bertem waren ook geïmpliceerd. De aanrijtijden van de ziekenwagen van post Zaventem naar onze regio zijn vermeldenswaardig:

- Leuven : aanrijtijd tussen de 18 à 25 min
- Lubbeek : aanrijtijd van meer dan 25 min
- Bierbeek : aanrijtijd van meer dan 20 min
- Herent : aanrijtijd tussen de 18 à 25 min
- Bertem : aanrijtijd tussen de 8 à 15 min (is logisch gezien de locatie van de gemeente tov de post Zaventem)

7. Uitrukken brandweer van post Leuven naar HVZ West in 2022

- Van 1/1/22 tot 1/6/22 (5 maanden) is post Leuven 57 keer moeten uitrijden met brandweervoertuigen voor HVZ West (voor de gemeenten: Zaventem, Tervuren, Vilvoorde en zelfs Grimbergen) 
- Deze onderlinge steun is zeer positief, maar houdt wel in dat de eigen middelen minder beschikbaar zijn voor de regio Leuven en buren.
- Een groot nadeel is het verkeer. Indien post Leuven, prioritair moet vertrekken naar HVZ West, kan dit relatief snel door het 'prioritair rijden in het verkeer'. Na de opdracht verliezen de voertuigen en het personeel al snel één uur of meer alleen al voor het terugrijden naar de kazerne en dit overdag en in de klassieke werkweek.