Nieuwe bevindingen creëren mogelijkheden voor preventie van vroege tumorgroei en uitzaaiingen
Hoewel er de voorbije jaren in kankeronderzoek grote sprongen vooruit werden gemaakt en de overlevingsgraad van patiënten er dankzij nieuwe therapeutische mogelijkheden zoals immunotherapie, radiotherapie en verbeterde chirurgische technieken sterk op is verbeterd, blijven er tot op vandaag nog vele uitdagingen in de strijd tegen kanker. Zo blijft in het geval van melanoom, een van de meest agressieve huidkankers, is een vroegtijdige diagnose essentieel voor de behandeling. Met meer dan 150.000 diagnoses, ofwel 4% van alle nieuwe kankerdiagnoses in 2020, is de zesde meest voorkomende kanker in Europa. Bovendien komt deze kanker elk jaar steeds vaker voor. Dankzij bevindingen van Jean-Christophe Marine en zijn team van het VIB-KU Leuven Centrum voor Kankerbiologie staan er mogelijks nieuwe detectiemethodes en behandelingen aan de horizon.
Dankzij geavanceerde technologie is het Marine Lab er immers in geslaagd om melanoomtumoren te bestuderen op het niveau van individuele cellen. Met name konden ze de cellulaire samenstelling van melanoomtumoren gedetailleerd in kaart brengen, zowel in tijd als in de ruimte. Zodoende kon het onderzoeksteam aantonen dat de groei van een melanoom hiërarchisch georganiseerd is waarbij specifieke kankercellen de tumorgroei aandrijven en andere cellen een volledig andere rol op zich nemen.
Jean-Christophe Marine, Centrum voor Kankerbiologie: “Doordat we transformatieve technologieën konden gebruiken, hebben we de samenstelling van tumoren met een ongeziene resolutie kunnen ontleden. Dat heeft ons toegelaten om zowel een breed spectrum aan kankercellen als normale celtypes die de tumoren infiltreren te kunnen identificeren. Wat daarbij in het oog springt, is dat we konden vaststellen dat de nabijheid van endotheelcellen ervoor zorgt dat kankercellen het vermogen verwerven om tumoren te laten groeien. Dat is een verbluffende ontdekking want het suggereert dat het blokkeren van de communicatie tussen beide celtypes een aantrekkelijke piste zou kunnen zijn om tumorgroei in een vroeg stadium te voorkomen.”
De oorsprong van uitzaaiingen ontrafelen
Hoewel melanoomtumoren miljoenen cellen bevatten, spelen niet alle cellen in een melanoom dezelfde rol. Zo kon het Marine Lab naast de nieuwverworven inzichten over tumorgroei ook een zeldzaam celtype identificeren dat slechts 2% van een tumor uitmaakt en niet tot de tumorgroei bijdraagt. Het specifieke celtype waarvan sprake ligt dan weer wel aan de basis van de metastatische verspreiding, ofwel de uitzaaiing van melanoomcellen naar andere vitale organen.
Dankzij een nieuw en gespecialiseerd muizenmodel, genaamd Met-Track, kon het team melanoomcellen traceren en de identiteit en ruimtelijke verdeling van elke cel binnen een bepaalde melanoomtumor ontrafelen.
Jean-Christophe Marine: “Zodra we specifieke melanoomceltypes zijn gaan volgen in ons verfijnd onderzoeksmodel, konden we optekenen dat een kleine fractie cellen die invasieve kenmerken vertoonden en diep in het weefsel van de tumor gelokaliseerd waren, verantwoordelijk waren voor de uitzaaiing van metastatische letsels in andere organen. Eens die cellen andere organen zoals de longen of de lever begonnen te koloniseren, veranderden ze van identiteit en begonnen ze zich te vermenigvuldigen op die nieuwe locaties. Een proces van uitzaaiingen dat natuurlijk sterk de overlevingsgraad van patiënten compromitteert. Die observaties zijn bijzonder belangrijk omdat ze aantonen dat de aanwezigheid van die cellen in vroege huidtumoren, een sleutelindicator is waarmee we het risico op uitzaaiingen kunnen voorspellen.”
De recente ontdekkingen van het Marine Lab leggen de belangrijke rol van de micro-omgeving van tumoren in hun verder ontwikkeling bloot en bieden een platform voor de identificatie van kwetsbare punten in de tumor. Bovendien zouden deze bevindingen kunnen helpen om de agressiviteit van een tumor in een vroeg stadium te voorspellen, wat op termijn zou kunnen leiden tot nieuwe strategieën die de groei van de tumor kunnen vertragen of zelfs voorkomen.
