Hilde Mertens en haar hond Spike pakken in Duitsland wereldtitel bikejöring

“Bikejöring is een hele dynamische en fantastische sport waarbij je samen met je hond een team vormt”, zegt Hilde Mertens. “Ben je graag buiten in de natuur, doe je graag mountainbike en heb je een hond die graag rent, dan is dit een ideale combinatie om er samen op uit te trekken.
Jij op de mountainbike stuurt je hond, die steeds voor je uit loopt, aan de hand van commando's.  Heel belangrijk hierbij is dat je hem zoveel mogelijk ondersteuning biedt door zelf zo goed mogelijk mee te trappen en waarbij je op een heel verantwoorde manier omgaat met je hond. Zijn welzijn komt altijd op de eerste plaats! Je kan dit recreatief beoefenen, maar ook op wedstrijdniveau. 
Om de sport te beoefenen zijn er wel een aantal voorwaarden en reglementeringen, waaraan zowel jij als je hond moeten voldoen. In beide gevallen is het zeer raadzaam je voldoende te informeren. Dit kan bij twee federaties in België, zijnde de BCF-FCB (Belgische canicross federatie) en de VCF (Vlaamse canicross federatie), of bij mensen die veel ervaring hebben in deze sport.
Het is een sport die vooral in de 'slecht weer'-maanden beoefend wordt dit wil zeggen van ongeveer half september tot ongeveer half mei. De temperaturen zijn dan lager en idealer. Met temperaturen die boven de 15 °C uitkomen en richting 20°C gaan is het écht uitkijken en aanpassen van trainingen. Boven de 20°C is het absoluut af te raden om met je hond te sporten.”

Waar is de sport ontstaan en wanneer?

“De sport komt uit het sledehondenrennen, wat bij het bredere publiek beter gekend is. Bij gebrek aan sneeuw zijn er alternatieve manieren ontstaan om honden die graag rennen te trainen en bikejöring is één van de drie disciplines, naast caniscross (lopen met je hond) en scooter (speciale step met grote wielen) om dit te doen.”

Is het een populaire sport?
“Velen hebben misschien al wel eens een mountainbiker met een hond voor zich uit zien passeren, maar bij veel mensen is de term 'bikejöring' nog niet écht gekend. Op wedstrijdniveau is er de laatste jaren wel een grotere deelname aan de discipline 'bikejöring' dan pakweg vijf jaar geleden. De sport begint dus langzaamaan wat aan populariteit te winnen.”

Hoe kwam je op het idee om ermee te beginnen?
“Tijdens een mountainbikerit met een vriendin zijn we in 2017 een wedstrijd gepasseerd van de BCF in Herent. Het was toen de eerste keer dat ik in contact gekomen ben met die sport. We hadden toen een hond Pajtas, een Vizsla, ondertussen 9 jaar oud. Hij had een jachtopleiding gekregen en rennen vond hij ook wel leuk. Dit samen met het feit dat ik graag in de natuur sport en al heel lang en veel ervaring had op veel vlakken in het mountainbiken, maakte dat er bepaalde stukjes van een groter geheel in elkaar begonnen te vallen. Zo kwam van het één het ander en we rolden steeds verder in deze sport.
Na twee jaar van deze sport te hebben kunnen genieten met Pajtas, bleef ik meer en meer op mijn honger zitten, omdat ik mij bij het fietsen meer en meer moest inhouden wat snelheid betreft. Pajtas volgde vanuit zijn jachtopleiding liever zijn jachtinstinct dan snel te lopen voor de fiets. Zo zijn we dan specifiek op zoek gegaan naar een hond welke een goede match was in combinatie met mijn kunnen op de mountainbike. En dat is dan in 2019 Spike geworden, een ESD (European Sled Dog). Hij heeft ons naar een hoger niveau getild en past perfect bij mijn sportieve kwaliteiten.”

Is het een gevaarlijke sport?
“Een gevaarlijke sport zou ik het niet durven noemen, maar je moet heel goed weten waar je mee bezig bent en je eigen grenzen en die van je hond goed kennen. Als je dit niet doet, is het risico op een ongelukje groter.”

Loop je niet het risico dat de lijn van je hond tussen je fietswiel komt te zitten?
“Hiervoor heb je uiteraard goed materiaal nodig.  Dit bestaat uit een goede bikelijn, die aan het kader van je fiets komt, en een antenne die op je fiets gemonteerd wordt, die ervoor zorgt dat de lijn inderdaad niet in je wiel terechtkomt. Verder is een speciaal hondenharnas, specifiek voor deze sport nodig. Heel belangrijk hierbij is dat het als gegoten zit op het lichaam van je hond, waarbij de schouders vrij blijven, de ademhaling niet belemmerd wordt, de lengte goed is, niet over de achterste rib komt, ... Het ene harnas is het andere niet en het is niet omdat hond X goed is met dat bepaald type harnas dat dat ook voor hond Y geldt. Het is écht heel individueel en het ene merk is het andere niet, net zoals het ene type het andere type niet is. Passen is hiervoor écht nodig en een tip is om dit bij écht gespecialiseerde zaken te doen.”
 

Hoe heb je Spike zover gekregen om voor je fiets te lopen?
“Spike is een Europese Sledehond en net als andere mixen van honden zoals Greysthers, Hounds, Husky's... zijn dit honden die instinctief er enorm van houden om te rennen. Bij deze honden zijn het aangeboren kwaliteiten die maken dat ze dit uit zichzelf doen. De training van deze honden kan je pas beginnen als ze volledig volgroeid zijn, om zo schade aan hun botstructuur te voorkomen. Dit wil zeggen dat, éénmaal ze ongeveer tussen de 10 tot 12 maanden zijn, je kan beginnen met de training. Ervoor kan je al wel harnasgewenning doen, ze commando's al spelend en wandelend aanleren,
De training bestaat uit een langzame opbouw, plezier en nooit forceren. Hierbij staat het welzijn van je hond steeds voorop. Tijdens het trainen is het ook van groot belang dat ze leren om andere teams in te halen zonder het andere team te hinderen of erop te reageren. En bij het ingehaald worden is dit net zo. Hiervoor zijn trainingen in groep belangrijk op jongere leeftijd.”

Wat als je hond tijdens het lopen plots stopt?
“Dat is bij Spike gelukkig nooit het geval. Zijn aangeboren focus en het gespitst gericht zijn naar mijn commando's tijdens het rennen zijn zo groot dat dit niet voorvalt bij hem. Pajtas rent ook nog steeds graag mee voor de fiets, maar met hem moet ik veel meer op mijn hoede zijn. Hij rent mee in 'toeristenmodus' dit wil zeggen dat het veel langzamer gaat en hij hier en daar zijn snuffels doet en markeringen achterlaat.”

Bikejöring lijkt me een intensieve sport, waarbij je constant alert moet zijn, niet?
“Veel hangt af van welk type hond je voor je fiets hebt. Alertheid is altijd wel aan de orde, maar met honden van het type als Spike haal je al wel eens pieksnelheden van rond de 45km/uur en met gemiddelden van 32 of meer, afhankelijk van het terrein moet je een grote focus hebben en snel kunnen reageren in bepaalde omstandigheden. Daarom dat een goede fietstechniek ook deel van het geheel is. Niet alleen op vlak van sporten maar ook op vlak van verzorging, voeding, is dit vrij intensief en spendeer je er toch wel wat tijd aan, aangezien je zowel jezelf als je hond in zo'n goed mogelijke conditie wil houden.”

Spike en jij moeten elkaar door en door kennen, niet?
 “Dat maakt deze sport zo mooi. Doorheen heel het proces van gewenning, aanleren van commando's opbouw van trainingen, wedstrijden, ...creëer je een geweldige band tussen jezelf en je hond en dat is fantastisch om te ervaren. Dat is uniek. We hebben eigenlijk een blindelings vertrouwen in elkaar. Niet voor 100 procent maar voor 200 procent.”

Waar train je en hoe vaak?

“Leuven zelf is omringd door heel wat groen en daardoor heb ik het geluk te kunnen trainen in Meerdaalwoud, Mollendaalbos en Bertembos, wat een groot pluspunt is. Afhankelijk van welke training ik wil doen, heb ik verschillende parcours. Deze trainingen kunnen intervaltraining, techniektraining, krachttraining, trainen op uithouding, ... zijn. Ook het terrein kies ik uit in functie van de training. Zoals nu bij de voorbereiding op het WK hebben we vooral op een vlak parcours en op snelheid getraind. Dit zijn individuele trainingen en daarnaast spreken we regelmatig af met vrienden voor een groepstraining in het weekend, als er geen wedstrijden zijn. Deze gaan dan door op verschillende plaatsen in het Limburgse of Antwerpse landschap.
Je hond trainen is één ding maar daarnaast is het trainen van jezelf even belangrijk. Hoe beter je jezelf traint hoe beter je je hond kan ondersteunen. Als voorbereiding op het WK trainde ik Spike twee keer week en in het weekend deden we een wedstrijd of een extra training. Bij de niet trainingsdagen voor Spike trainde ik mezelf ook twee keer in de week, naargelang de mogelijkheden.”

Hoe oud is Spike nu? Gaat hij nog lang kunnen meesporten?
“Spike is nu in juli 4 jaar geworden en normaal gezien zou hij toch nog een aantal jaren goed moeten mee kunnen. Voor bikejöring moet je hond 1,5 jaar zijn om mee te mogen doen op wedstrijdniveau. Lopen met je hond (canicross) mag vanaf de leeftijd van 1 jaar.”

Wat doet het met een mens als je de wereldtitel behaalt?
“Naast onze tweede plaats, Vicewereldkampioen van vorig jaar op het WK, is deze behaalde wereldtitel in mijn categorie toch wel een hele speciale ervaring en geeft een hele andere beleving. Geselecteerd worden en de kansen krijgen om mee te doen aan een WK is op zich al heel fijn. Het brengt toch ook wel wat spanning met zich mee. Als je dan uiteindelijk na twee dagen wedstrijd je eerste plaats hebt kunnen behouden en op wereldniveau eindigt met een schitterende tijd is dat gewoonweg fantastisch!  Zeker als je dan tijdens de ceremonie op nummer 1 staat en het Belgisch volkslied weerklinkt, ben je écht wel trots! Dat is één kant maar het voelen dat je gesteund wordt door velen, ginder en thuis, het plezier van vrienden, de blije lachende gezichten die je bij velen opwekt en de omhelzingen van velen door deze wereldtitel is een andere kant wat ik hierdoor heb mogen ervaren. En dat geeft enorm veel warmte en is voor mij een even belangrijke kant van het behalen van een wereldtitel.
Het is alleszins de kers op de taart. Een goede hond, een goede fiets, klein van gestalte en licht van gewicht zijn is slechts het begin om mee te kunnen aan de top. Maar daar haal je de top niet mee. Er komt veel meer bij kijken, je hond goed trainen en vooral jezelf goed trainen, maken dat je meekan bij de top. Dat is wat velen niet zien.
Voor mezelf is deze eerste plaats natuurlijk mooi meegenomen. Het behalen van een podiumplaats is echter niet de belangrijkste motivatie om deze sport te doen, maar wel het graag doen, het plezier en de band die je met je hond hebt, vriendschappen, jezelf in conditie houden, bezig zijn, doorgaan, niet opgeven, en zoveel meer.... Het is een ‘way of life’.”

Welke afstand moet je afleggen tijdens een wedstrijd?
“De afstand die wordt afgelegd ligt tussen de 3 en 8 kilometer. Op wedstrijdniveau is bikejöring, net zoals bij canicross en scooter (step) een sprintsport vergelijkbaar met tijdritten in het wielrennen. Je legt een parcours af in een zo snel mogelijke tijd.”

Hoe ziet zo’n parcours eruit?
“Elk parcours is anders. Het kan vlak en snel zijn, technisch met veel singletracks, bij wedstrijden in de Ardennen kan dit gepaard gaan met grotere hoogteverschillen. Het gaat door weides, velden, bossen en het Belgisch klimaat zorgt natuurlijk voor heel wat regen en modder, wat de uitdaging soms nog wat groter maakt.”

Waren er voor Spike ook traktaties bij de overwinning op het WK?
“Bij podiumplaatsen horen er uiteraard ook prijzen. Dit zijn naast een medaille vooral giften van de grote sponsors van elk evenement, die bestaan uit hondeneten, koekjes en allerlei ander hondenspullen.”

Wat doe je in het dagelijks leven?
“Sporten en muziek zijn van kindsbeen af altijd een rode leidraad geweest in mijn leven. Van de muziek heb ik mijn beroep kunnen maken als saxofonist en leerkracht saxofoon. En het sporten is ondertussen een serieus uit de hand gelopen hobby geworden.”
 

Zijn je gezinsleden ook enthousiast over je sport?
“Zowel mijn man als mijn zoon zijn zeker en vast enthousiast en op en top hondenliefhebbers! En gelukkig maar want onze honden zijn zeer aanwezig en maken deel uit van het gezin. Bikejöring en Scooter wordt vooral gedaan met iets grotere honden. Canicross kan zowel met grote als kleine honden beoefend worden. In de eerste plaats moet je hond wel graag rennen dus niet elke hond is hier zomaar voor geschikt.”

Voor iedereen die wat nader wil kennismaken met heel deze sporttak, is er op 14 januari 2024 een wedstrijd canicross, scooter en bikejöring aan de Warotzaal in Winksele. De start van de scooters is om 9 uur, bikejöring om 10 uur en nadien volgen de canicrossers.

Tekst: Ann Peeters/Foto’s: Stephanie Filla Photographie, Yannick Schuster, Hilde Mertens