Hertogensite geeft erfgoed terug aan de Leuvenaar

Waar het Sint-Pietersziekenhuis het erfgoed van de Benedenstad letterlijk in de schaduw zette, krijgt het straks weer alle ruimte. Het bestaande erfgoed wordt opgewaardeerd, de geplande nieuwe infrastructuur staat bol van verwijzingen naar het verleden.

Erfgoed éérst
“Het bewaren van historisch erfgoed is een prioriteit, ons ruimtelijk uitvoeringsplan voorziet dan ook verschillende voorschriften voor het behoud en beheer ervan”, kadert schepen van onroerend erfgoed Carl Devlies. “Bovendien maakten we in 2017 een realisatieconvenant onroerend erfgoed op voor de Hertogensite. Met deze overeenkomst tussen stad Leuven, KU Leuven, de projectontwikkelaar Resiterra en het agentschap Onroerend Erfgoed garanderen we een duurzame herbestemming van ons erfgoed. We maakten afspraken rond beschermde gebouwen, lokaal erfgoed, archeologie en waardevol groen. Het levendig houden van het eeuwenoude zorgverhaal zit hierin eveneens vervat. Daarnaast moeten de nog aanwezige restanten van de stadsomwalling na de restauratie kosteloos overgedragen worden aan stad Leuven. Een nieuw gegeven is dat in iedere zone die in ontwikkeling gaat éérst met de erfgoedpanden gestart moet worden, pas daarna met de nieuwbouw”, benadrukt schepen Devlies. “Hoewel we maximaal inzetten op erfgoedbehoud, kon na weloverwogen afwegingen niet alles bewaard blijven. Zo werd beslist dat de Verpleegsterschool kon gesloopt worden. Archeologisch onderzoek na de sloop leverde belangrijke vondsten op, zoals een middeleeuws stenen gebouw en beerputten die onschatbare info leveren over wat mensen aten.”

Wonen in het verleden
De eerste gerenoveerde erfgoedpanden zijn geïntegreerd in woonontwikkelingsprojecten. Zo beet de voormalige 19e-eeuwse brouwerij De Blauwen Oijvaert de spits af van dit grootscheepse stadsontwikkelingsproject Hertogensite. De Nieuwe Blauwen Oijvaert en Cleijnen Blauwen Oijvaert (Brusselsestraat 77-79) zijn nu woon- en handelspanden met gerestaureerde gevels waarvan waardevolle elementen, zoals de dakstructuur, behouden werden.

Ook de klaslokalen van ‘school nummer 3’, één van de oude Leuvense stadsscholen (1875) herbergen geen leerlingen meer, maar 28 woonunits. Het gebouw werd herbestemd en uitgebreid tot het duurzame cohousingproject Botanico. Het respect voor de waardevolle gevels, de opbouw van de school met overdekte speelplaats, de klassenvleugel en het behoud van vijf lindenbomen leverde vorig jaar zelfs een vastgoedprijs voor beste residentieel project op.

Erfgoed van de toekomst
Daarnaast staat er nog heel wat op het programma om dit stuk Leuvens erfgoed toekomstwaardig te maken. Zo fungeerde de Dijle onder de Hertogensite aan de stadswal vroeger als verdedigingsgracht. Deze wordt straks weer opengelegd, zodat de Leuvenaar weer van het aangename en verkoelende water kan genieten. Aansluitend op de restauratie van het nabijgelegen Handbooghof, start binnenkort ook de restauratie van twee torens en een stuk stadsmuur op de Hertogensite. Hiervoor werd een restauratiepremie verkregen. Verdwenen stukken stadsmuur zullen door een betonnen element gevisualiseerd worden.

De nog resterende 19e-eeuwse vleugel van het Sint-Pietersgasthuis wordt dan weer herbestemd tot hotel en brasserie en krijgt een prominente plaats in het nieuwe park. De doorheen de tijd verloren gegane delen van de gevels zullen er met een bijzondere restauratietechniek in beton net als vroeger uitzien. “De typologie van het hotel sluit goed aan bij de gangenstructuur met kamers van het gasthuis. Zo kunnen we de geschiedenis van het gebouw ook binnenin leesbaar houden”, aldus Erik Van Hoof, projectontwikkelaar Resiterra.  

Culturele stadshart en Vesalius
De KU Leuven maakte zonet bekend dat het beschermde tweede Anatomisch amfitheater met zijn Snijhuis (Vesaliusinstituut) en het Pathologisch Instituut samen met het Auditorium Heelkunde herbestemd zullen worden tot een heus Vesaliusmuseum. De plannen hiervoor zijn in opmaak. De gevels worden eerst gerestaureerd. “Dit wetenschappelijke museum past helemaal in het zorgverhaal van de site en vormt een perfecte aanvulling op het stadsbrede cultuurproject dat we op de Hertogensite beogen”, zegt schepen Devlies. “De toekomstige Podiumkunstensite vormt als het ware het culturele stadshart dat erfgoedkundige kleppers als de Romaanse Poort en de Predikherenkerk met elkaar én de rest van het Leuvense cultuuraanbod verbindt.”

Tot slot kan de Leuvenaar zich in de toekomst verwachten aan nog meer erfgoedkundige herbestemmingen op de Hertogensite. Het gaat hierbij om het oude Instituut Maisin, de voormalige vleugel van de materniteit en het Eerste Anatomische Theater. Hiervoor zijn de plannen nog in bespreking.