COLUMN De tijdbom van de hoge energieprijzen
Om de energiecrisis even concreet te maken de volgende mededeling: er zijn bakkers die het zout in hun brood niet meer verdienen en stellen dat ze beter de deur zouden sluiten. Conclusie: het is niet 5 voor 12, het is niet 5 na 12, het is zo ongeveer 12 na 5 ‘s nachts.
Na een stille zomer schoot de federale regering opnieuw in actie en tegen eind september zou de Vlaamse evenknie eindelijk dat voorbeeld volgen. Dat laatste gegeven werd zoals bekend een episode met enige vertraging. Bij federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) klonk het enthousiast dat de EU-lidstaten op één lijn zitten om een prijsplafond in te voeren voor alle geïmporteerde gas maar dat was toch een beetje het verhaal van het vel en de beer. Mis geschoten -voorlopig toch- maar de geesten rijpen gelukkig in de goede richting. “Hebt u ooit al een complex dossier van mij gezien dat niet in orde is gekomen?”, triomfeerde minister Van der Straeten een beetje arrogant nog voor de camera’s. Het is haar gegund, tenminste als onze energierekening daalt. Of onze regering het trouwens juridisch geregeld krijgt om een paar miljarden euro te gaan afromen van de overwinsten van de energiebedrijven valt overigens nog af te wachten.
Toegegeven, de regering nam al voor 4,7 miljard euro aan maatregelen en daar komt nog 1,5 miljard euro bij. Het merendeel van de gezinnen krijgt in november en december een korting van 61 euro voor elektriciteit en 135 euro voor gas. In de wetenschap dat de jaarlijkse factuur voor een gemiddeld gezin kan oplopen tot een kleine 10.000 euro dan is dat cadeau van zo’n 400 euro niet van die aard dat je plots aan een onweerstaanbare vreugdedans begint in je living. Het staat nu al in de sterren geschreven dat de maatregelen verlengd moeten worden in 2023. En dan nog zullen gezinnen die echt in de problemen zitten in de miserie -of in de kou- blijven zitten. Voor bedrijven en KMO’s ongeveer hetzelfde verhaal trouwens. De tijdbom tikt ongenadelijk verder, zoveel is duidelijk.
Het blijft maar de vraag hoe lang de prijzen nog op zo’n hoog niveau blijven dansen in een losgeslagen energiemarkt. De oorlog in Oekraïne lijkt ver van voorbij en draai het of keer het zoals je wil: het was oliedom om Europa zo afhankelijk te maken van Russisch gas. Ondertussen windt Vladi er geen technische doekjes meer om: de gaskraan gaat pas volledig open als de sancties stoppen. Kortom, het wordt een kwestie van wie het langst de spreekwoordelijke adem kan inhouden. Europa gokt net zoals België nu op de afroming van overwinsten maar echt duidelijk is dat verhaal nu ook weer niet. Meer heil valt te verwachten van de hervorming van de elektriciteitsmarkt. Momenteel bepaalt de laatste en duurste energiebron die je nodig hebt om elektriciteit te produceren de prijs en dat is doorgaans gas. Je kan dus windmolens bouwen tot in den treure en toch blijft de elektriciteit duur. Afschaffen die handel! Oh ja, bijna vergeten: er was ook goed nieuws want Goldman Sachs ziet de gasprijs halveren in de winter. Anderzijds, was het niet die Amerikaanse multinational die een bedenkelijke rol speelde in de financiële crisis van 2007-2008 en door Matt Taibbi in Rolling Stone werd omschreven als ‘a great vampire squid sucking money instead of blood’? Juist ja, toch maar inzetten op onze eigen besparing van energie, lijkt me.
Bart Mertens