Restauratie sacramentstoren in Leuvense Sint-Pieterskerk afgerond

10 juli 2019 | 15u53 | Gepost door redactie
Restauratie sacramentstoren in Leuvense Sint-Pieterskerk afgerond
De restauratie van de Sint-Pieterskerk loopt op zijn einde. Tijdens de laatste fase van de interieurrestauratie werd de gotische sacramentstoren, die glorieus in deze monumentale kerk prijkt, gereinigd en geconserveerd door de conservatoren-restauratoren van Lapis Arte. Via verschillende kleine vensters krijg je nu een indruk van de conditie en het uitzicht van de originele verflaag. Ook werd één van de acht engelen, die de hangende sluitstenen bekronen, volledig ontdaan van alle niet-oorspronkelijke verflagen.
Het bericht Restauratie sacramentstoren in Leuvense Sint-Pieterskerk afgerond verscheen eerst op Leuven Actueel.

De sacramentstoren in de Leuvense Sint-Pieterskerk werd ca. 1450 gerealiseerd op basis van de plannen van Matheus de Layens (ca. 1400-1483) in opdracht van het broederschap van het Heilig Sacrament. Hij is rijkelijk voorzien van architecturale decoraties en sculpturen gebeeldhouwd uit een zachte, witte kalksteen. Het elf meter hoge bouwwerk, waarin het Heilige Sacrament bewaard werd, was oorspronkelijk veelkleurig beschilderd maar werd in het verleden meerdere malen overschilderd. De sacramentstoren heeft daardoor op dit moment een witte verflaag met vergulde details die door vervuiling donker zwart en bruin kleurt.

Vele van deze sacramentstorens werden verwoest door o.a. de impact van de 16de-eeuwse beeldenstorm waardoor dergelijke oude torens zeldzaam zijn in Vlaanderen. Vergelijkbare torens vinden we terug bijvoorbeeld in de Sint-Jacobskerk van Leuven (ca.1537), de Sint-Leonarduskerk van Zoutleeuw (ca. 1549-1552), of in de Sint-Catharinakerk van Zuurbemde (ca. 1557). Deze zijn echter ongeveer 100 jaar jonger dan de sacramentstoren van de Sint-Pieterskerk.

Restauratie sacramentstoren
In het verleden werden reeds enkele kunsthistorische en materiaaltechnische aspecten onderzocht door Het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium. Het terug restaureren naar de originele fase, waarbij overschilderingen weggenomen worden, zou niet haalbaar zijn, omdat er te weinig informatie over de bewaringstoestand en het uitzicht gekend is. De ingreep zou ook bijzonder arbeidsintensief zijn. Lapis Arte focuste zich met de conservatie- en restauratiebehandeling voornamelijk op het optimale behoud van de oorspronkelijke materialen en alle waardevolle wijzigingen die in het verleden plaatsvonden. De fixatie van de opgestuwde en afgebladerde verflagen die de gehele toren kenmerken, stond daarbij centraal. Op die manier werd eveneens het behoud van de onderliggende originele, veelkleurige stoffering verzekerd.

De daaropvolgende reiniging van de kalkstenen drager en verflagen was gericht op het verwijderen van het oppervlaktevuil en de ingedrongen hardnekkige vervuiling. Bijgevolg werd de oorspronkelijk witte kleur van de verflaag hersteld en herwonnen de verguldingen hun glans. De fixatie en reiniging van de verflagen resulteerden in een onvolledig uitzicht dat de architecturale lijnvoering verstoorde. Daarom werd er in een tweede fase voor gekozen om de contrasterende zones waar de verflagen volledig waren verdwenen te harmoniseren door middel van een retouche. De sculpturen die lange tijd afzonderlijk werden bewaard, werden eveneens gerestaureerd en terug op de toren geplaatst.

Bijzondere aandacht ging daarnaast uit naar het onderzoek van de originele polychromie (veelkleurigheid) die zich nog onder de dikke verfpakketten bevindt. De originele kleurstelling werd laagje per laagje onderzocht. Verschillende kleine vensters, uitgevoerd door de conservatoren-restauratoren, geven nu een impressie van de conditie en het uitzicht van deze originele verflaag.

Om deze goed bewaarde en uitzonderlijk verfijnde, 15de-eeuwse polychromie, te kunnen tonen, werd één van de acht engelen, die de hangende sluitstenen bekronen, volledig ontdaan van alle niet-oorspronkelijke verflagen. Dit is een zeer gespecialiseerd werk dat letterlijk een engelengeduld vraagt. Het vrijleggen van dergelijk sculptuur duurt ongeveer twee tot drie maanden.

De totale kostprijs van deze restauratie bedroeg 162.106,12 euro inclusief btw. 80% van de kostprijs wordt gesubsidieerd door Onroerend Erfgoed

Het bericht Restauratie sacramentstoren in Leuvense Sint-Pieterskerk afgerond verscheen eerst op Leuven Actueel.

Lees meer over